Ültimatom Oyunu

16 Şubat 2025

Diyelim elinizde 100 lira var. Bu parayı başka biriyle paylaşacaksınız. Kural şu; siz A kişisi olarak B kişisine X lira teklif edersiniz. B kişisi bu teklifi kabul ederse X lira alır siz de 100-X lira alırsınız. Reddederse siz karşınızdaki de 5 kuruş alamıyorsunuz.

 

 

 

 

 

 

B kişisi için mantıklı olan teklif ne kadar olursa olsun kabul etmek. Diyelim 1 lira teklif edildi. B bunu kabul ederse 1 lira, kabul etmezse 0 lira alacak. “1 lira 1 liradır ” deyip kabul etmesi makul gözüküyor. Ancak B kişisi gurur yaparsa şunu da hesaba katabilir; teklifi kabul ederse kendi 1 lira alacak ama A kişisine 99 lira kalacak. Reddederse kendi de A da 0 lira alacak. Bu oyun sırasında yüzde olarak 20 lira civarı ve daha azı miktarında yapılan tekliflerin genelde kabul edilmediği görülüyor. B kişisi teklifi gururuna yediremeyince “ekmek yiyeceğime taş kaynatırım ama o pintinin havyar yemesine izin vermem.”,  diyor.

 

 

Normalde denge sağlanırken oyuncu daha fazla kazancı olan bir nokta varsa oraya gider. Bu oyunda bu muhtemelen olmuyor. Demek ki insan pintiliği ve insan gururu matematiksel dengeleri bile altüst edebiliyor.